Wentylacja pożarowa garaży podziemnych – kluczowe aspekty projektowania i bezpieczeństwa
Wentylacja pożarowa w garażach podziemnych odgrywa zasadniczą rolę w ochronie życia, zdrowia oraz konstrukcji budynków. Jej głównym zadaniem jest skuteczne usuwanie dymu i ciepła w przypadku pożaru, co ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo ewakuacji ludzi, działania ekip ratowniczo-gaśniczych oraz trwałość obiektu.
Prawidłowo zaprojektowana instalacja oddymiania garażu chroni drogi ewakuacyjne przed zadymieniem i nadmiernym promieniowaniem cieplnym, umożliwiając bezpieczne opuszczenie strefy zagrożonej. Dodatkowo zapewnia warunki, w których straż pożarna może prowadzić skuteczne działania ratownicze, a także ogranicza ryzyko zniszczeń konstrukcji budynku poprzez obniżenie temperatury podstropowej.
W garażach podziemnych stosuje się trzy główne rozwiązania:
- Przewodową wentylację oddymiającą, opartą na sieci kanałów, kurtynach dymowych i kratkach wyciągowych, która zapewnia usuwane dymu spod stropu, a poniżej tworzy się przestrzeń wolna od dymu.
- Strumieniową wentylację oddymiającą (kontrola rozprzestrzeniania dymu i ciepła), w której wentylatory strumieniowe kierunkują przepływ dymu, zapewniając niezadymione drogi dostępu dla ekip ratowniczych.
- Strumieniową wentylację oczyszczającą z dymu, umożliwiającą skuteczne usuwanie zanieczyszczeń pożarowych z całej przestrzeni garażu.
Dobór systemu uzależniony jest od geometrii garażu, możliwości podziału garażu na strefy dymowe, ilości i lokalizacji wyjść ewakuacyjnych.
Projektowanie instalacji oddymiania przebiega etapowo. Na początku opracowuje się koncepcję, obejmującą podział na strefy dymowe, lokalizację wentylatorów oraz szachtów oddymiających i kompensacyjnych.
Kolejnym krokiem są symulacje CFD, które weryfikują warunki ewakuacji (temperatura, widoczność, promieniowanie cieplne, stężenie gazów toksycznych) oraz możliwości działań straży pożarnej (w zakresie temperatury i promieniowania cieplnego). Na ich podstawie powstaje szczegółowy projekt wykonawczy. Szczególne znaczenie ma dobór odpowiedniej klasy temperaturowej wentylatorów. Urządzenia oddymiające i strumieniowe powinny spełniać wymagania odporności na działanie wysokich temperatur, co potwierdzają obliczenia CFD.
Nowe wyzwania – samochody elektryczne
Rosnąca liczba pojazdów elektrycznych i hybrydowych plug-in w garażach podziemnych stawia przed projektantami nowe wyzwania. Pożary baterii charakteryzują się odmienną dynamiką i wyższą energią cieplną niż pożary samochodów spalinowych. Z tego względu symulacje uwzględniają zmodyfikowane krzywe mocy pożaru.
Przepisy nie określają jeszcze szczegółowych wymagań dotyczących stanowisk dla aut elektrycznych, jednak wytyczne CNBOP wskazują m.in. na konieczność skutecznej detekcji pożaru, automatycznego przekazywania alarmów do straży pożarnej, stosowania lokalnych oddzieleń przeciwpożarowych lub alternatywnie – szybkiego podania środków gaśniczych. Ważnym zaleceniem jest również lokalizacja punktów ładowania w pobliżu wjazdu, co ułatwia akcje ratownicze.
Rozwiązania technologiczne
Na rynku dostępne są różnorodne urządzenia wspierające bezpieczne oddymianie garaży. Mercor oferuje m.in.:
- Wentylatory oddymiające mcr Monsun i mcr Pasat, charakteryzujące się wysoką wydajnością, odpornością ogniową do F600 oraz możliwością pracy w różnych konfiguracjach.
- Wentylatory strumieniowe mcr Bora, dostępne w wersjach jednokierunkowych i rewersyjnych, zapewniające efektywne kierowanie przepływem dymu.
- Centrale sterujące mcr Omega PRO, integrujące system oddymiania z sygnałami z czujników pożarowych, systemów BMS czy detekcji gazów, a także umożliwiające sterowanie funkcją bytową i pożarową.
Wentylacja pożarowa garaży podziemnych to nie tylko wymóg formalny, lecz przede wszystkim element kluczowy dla bezpieczeństwa ludzi i ochrony mienia. Skuteczność systemu zależy od właściwie przeprowadzonego procesu projektowego, uwzględniającego zarówno tradycyjne zagrożenia pożarowe, jak i nowe wyzwania związane z elektromobilnością. Współpraca projektantów z rzeczoznawcami ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych to fundament zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa w obiektach podziemnych.
Elżbieta Borowska,
Projektant, Pion Systemów Wentylacji Pożarowej