KLASYFIKACJA KLAP PRZECIWPOŻAROWYCH DO SYSTEMÓW WIELOSTREFOWEJ WENTYLACJI POŻAROWEJ ZASTOSOWANYCH W SZACHTACH SZTYWNYCH
Mnogość różnych przepisów powoduje trudność zrozumienia istoty rozwiązań przytaczanych w normach badawczych. Korzystając z nich, trzeba zawsze pamiętać o ich nadrzędnym celu, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpożarowego.
Norma badawcza EN 1366-10 umożliwia zbadanie produktów w różnych typach konstrukcji mocujących. Możliwe jest również zbadanie produktu w oddaleniu od przegród budowlanych. W obu przypadkach można badać klapy zamontowane poziomo, jak również pionowo. Przykładowe badania dla orientacji pionowej klapy zostały przedstawione na rysunku 1.
Jak podaje norma EN 12101-8 klapa odcinająca wentylacji pożarowej umiejscowiona wewnątrz pieca badawczego, w którym symulowana jest strefa objęta pożarem, badana jest pod względem zdolności do otwarcia i pozostawania w pozycji otwartej w celu usuwania dymu. Klapa odcinająca umieszczona po stronie nienagrzewanej - symulująca sąsiednią strefę pożarową, badana jest pod względem zdolności do pozostawania w pozycji zamkniętej. Zarazem powinna ona utrzymać przecieki dymu poniżej zakładanej wartości 200m3/h na m2 powierzchni przegrody.
Opisane przykłady pokazano na rysunku 1 jako A i B. Dodatkowo, należy zbadać klapę z każdej strony, identycznie dla A i B. Sumarycznie klapa taka badana jest 4 krotnie, na okoliczność zamknięcia i otwarcia, oraz wystąpienia pożaru z obydwu stron oddzielenia pożarowego.
Dla konfiguracji C badania należy rozpocząć, gdy klapa wewnątrz pieca znajduje się w pozycji zamkniętej, a klapa na zewnątrz pieca w pozycji otwartej. Badaniem tym wykazujemy skuteczność zarówno klapy odcinającej znajdującej się wewnątrz strefy objętej pożarem, jak i klapy znajdującej się na zewnątrz tej strefy. Klapa odcinająca wentylacji pożarowej wewnątrz pieca powinna przejść do pozycji otwartej, a klapa odcinająca na zewnątrz powinna przejść do pozycji zamkniętej. Sumarycznie badania przejdą 2 produkty podczas jednego badania ogniowego.
Należy przy tym pamiętać, iż norma EN 12101-8 wskazuje, że zastosowanie produktu należy odnieść do położenia oraz sposobu montażu, z uwzględnieniem bezpośredniego zastosowania wyników badania ogniowego. Przywołajmy w takim wypadku akapity norm odnoszące się do bezpośredniego zastosowania wyników dla naszych przykładów badawczych.
Pojęcie szachtu znalazło swoje umocowanie w normie PN-EN 1366-10+A1:2017-05: „Badania odporności ogniowej instalacji użytkowych - Część 10: Klapy odcinające do systemów kontroli rozprzestrzeniania dymu”, wydanej w języku polskim. Jak możemy przeczytać w akapicie 9, mówiącym o bezpośrednim zakresie zastosowania wyników badań, klapa odcinająca do wielostrefowych systemów kontroli rozprzestrzeniania dymu, może być stosowana m.in. w szachtach instalacyjnych wykonanych na obiekcie, przewodach i ścianach w konstrukcji żelbetowej lub z betonu komórkowego. Przedstawiono je na rysunku 1, w przykładach A oraz B oraz odpowiadające im zastosowanie w obiekcie budowlanym na rysunku 2.
„Klapy odcinające do wielostrefowych systemów kontroli rozprzestrzeniania dymu można stosować w szachtach instalacyjnych (wykonywanych na obiekcie), przewodach i ścianach żelbetowych lub wykonanych z betonu komórkowego, pod warunkiem, że poddana badaniu klapa odcinająca do wielostrefowych systemów kontroli rozprzestrzeniania dymu była zamontowana w przewodzie lub ścianie z materiałów o mniejszej gęstości i grubości (np. płyt lub blachy stalowej), a także pod warunkiem, że grubość konstrukcji żelbetowej/wykonanej z betonu komórkowego odpowiada danym dotyczącym konstrukcji mocujących, przedstawionym w EN 1363-1 i EN 1363-2 dla wymaganego czasu klasyfikacyjnego. Należy stosować właściwe ognioodporne łączniki dostosowane do użytych materiałów.” [Cytat: PN-EN 1366-10+A1:2017-05: „Badania odporności ogniowej instalacji użytkowych - Część 10: Klapy odcinające do systemów kontroli rozprzestrzeniania dymu”]
Aby klapa odcinająca mogła być zainstalowana np. w ścianie lub szachcie wykonanym w konstrukcji sztywnej, musi zostać przebadana w konstrukcji mocującej według PN-EN 1363-1 „Badania odporności ogniowej - Część 1: Wymagania ogólne”. Norma ta podaje przykładowe wymiary oraz prognozowane odporności ogniowe dla podatnych oraz sztywnych konstrukcji mocujących. Klapy badane w takich konstrukcjach otrzymują klasyfikację vew.
Niezależnie, norma PN-EN 1366-10+A1:2017-5, pkt 9.7 porusza zagadnienie stosowania klapy odcinającej do wielostrefowych systemów rozprzestrzeniania dymu
w przewodach oddymiających, np. samonośnych kanałach oddymiających wykonanych z płyt ogniochronnych. W takim wypadku przewody, na których zamocowana jest klapa, powinny zostać poddane badaniu według
EN 1366-8 lub EN 1366-9 i sklasyfikowane według
EN 13501-4, jako np. EI120(ho i↔o) S1500multi. Dla wymienionych przewodów powinien zostać wystawiony Certyfikat Stałości Właściwości Użytkowych na zgodność
z normą EN 12101-7. Jednocześnie producent takich kanałów ma obowiązek wystawić Deklarację Właściwości Użytkowych na swoje rozwiązanie. Klapa montowana na takim kanale została przedstawiona na rysunku 1 w przykładzie C oraz odpowiadające im zastosowanie w obiekcie budowlanym na rysunku 3.
„Klapy odcinające do wielostrefowych systemów kontroli rozprzestrzeniania dymu można stosować w przewodach oddymiających poddanych badaniu wg EN 1366-8
i EN 1366-9, wykonanych z materiałów o tej samej gęstości, co poddane badaniu lub wykonanych z tych samych materiałów, ale o większej gęstości lub grubości. Zastosowanie nie jest możliwe w przypadku zmiany materiałów zabezpieczenia powierzchniowego. Do powierzchniowego wykończenia klap odcinających powinny być stosowane farby użyte do pokrycia powierzchni poddanego badaniu lub ocenionego przewodu oddymiającego.”
[Cytat: PN-EN 1366-10+A1:2017-05: „Badania odporności ogniowej instalacji użytkowych - Część 10: Klapy odcinające do systemów kontroli rozprzestrzeniania dymu”]
Norma EN 1366-10 w sposób jednoznaczny rozgranicza zastosowanie klap przeciwpożarowych do systemów wielostrefowej wentylacji pożarowej zamontowanych na przewodach żelbetowych lub wykonanych z betonu komórkowego oraz tych, zainstalowanych na kanałach wykonanych z płyt ogniochronnych prefabrykowanych.
Klapy sklasyfikowane jako EI120(vew i↔o) S1500 C10 000 AAmulti mogą być stosowane m.in. w ścianach i szachtach wykonanych w konstrukcji żelbetowej lub z betonu komórkowego.