Jakie zadania spełnia instalacja oddymiająca?
120 sekund! To czas, w którym instalacja oddymiająca zaczyna działać, zapewniając możliwość ewakuacji oraz dostępu ekip ratowniczych do pożaru. Jakie parametry należy uwzględnić projektując instalację oddymiania garażu podziemnego, by była ona skuteczna oraz zgodna z prawem?
W sytuacji wybuchu pożaru w zamkniętej przestrzeni garażu podziemnego, dym bardzo szybko rozprzestrzenia się po całej jego powierzchni, nie mogąc wydostać się na zewnątrz. Projektując instalację oddymiającą, trzeba przewidzieć różnego rodzaju scenariusze, które muszą łączyć się we wspólną całość, zapewniając możliwość ewakuacji ludzi oraz bezpieczny dostęp ekip ratowniczych, które będą w stanie zatrzymać postępujący pożar.
Bezpieczna ewakuacja z garażu podziemnego
O zapewnieniu bezpiecznych warunków do ewakuacji można powiedzieć, gdy są spełnione trzy najważniejsze założenia. Pierwszym z nich jest kwestia widzialności znaków ewakuacyjnych. Muszą być one możliwe do zauważenia do wysokości minimum 1,8 m nad posadzką z odległości nie mniejszej niż 10 m. Jest to ważna kwestia, by uciekając przed zagrożeniem, móc ocenić, jak daleko znajduje się najbliższe wyjście ewakuacyjne.
Kolejnym zadaniem prawidłowo zaprojektowanej instalacji jest nie dopuszczenie do wzrostu temperatury powyżej 60’C do wysokości 1,8 m nad posadzką, czyli wysokości umożliwiającej poruszanie się w pozycji stojącej. Podobnie wygląda kwestia dotycząca wystąpienia promieniowania cieplnego powyżej 2,5 kW/m2 – instalacja musi zapewniać bezpieczeństwo do wysokości 1,8 m nad posadzką.
Jakie są prawidłowe warunki dla działania ekip ratowniczych?
Poza możliwością ewakuacji, celem instalacji przeciwpożarowej jest także zapewnienie bezpiecznych warunków do działania ekip ratowniczo-gaśniczych, których zadaniem jest pomoc w ewakuacji oraz eliminacja źródła zagrożenia.
O zapewnieniu prawidłowych warunków mówi się wówczas, gdy nie dopuszczono do wzrostu temperatury powyżej 100’C w odległości 15 m od źródła pożaru, do wysokości 1,8 m nad posadzką. Podobnie wygląda to w kwestii zabezpieczenia przez wystąpieniem promieniowania cieplnego powyżej 15 kW/m2 w odległości 5 m od źródła pożaru oraz 5 kW/m2 w odległości 15m od źródła pożaru, do wysokości 1,8 m nad posadzką.
O wymogach dotyczących warunków zarówno do ewakuacji, jak i bezpieczeństwa ekip ratowniczych mówią: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2022r. poz. 1225, z 2023r. poz. 2442 oraz 2024r. poz. 474 z późn. zm.) oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 maja 2023r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane metra i ich usytuowanie (Dz. U. 2023 poz. 1210).
Sprawdzone rozwiązania w zakresie oddymiania
Podstawowym zadaniem instalacji oddymiania w garażach podziemnych jest zapewnienie bezpiecznych warunków ewakuacji, a także możliwości skutecznego działania ekip ratowniczo-gaśniczych. Wykorzystywane do tego rozwiązania techniczne muszą umożliwiać pionową separację powietrza oraz dymu, a także kontrolę rozprzestrzeniania dymu i ciepła. Ich zadaniem jest także rozcieńczanie dymu przy jednoczesnym obniżeniu jego temperatury oraz usuwanie toksycznych produktów spalania.
Jest to możliwe dzięki zaprojektowaniu kanałowej instalacji oddymiania w przypadku, gdy garaż posiada odpowiednią wysokość (min. 3m) lub strumieniowej instalacji oddymiania.
Wentylatory oddymiające mcr Monsun
Wentylatory oddymiające mcr Pasat
Wentylatory strumieniowe mcr Bora
W garażu zakłada się, że detekcja następuje w wyniku koincydencji dwóch czujek dymu, do której dochodzi w czasie około 60s. Otwarcie klap przeciwpożarowych to kolejne 60 sekund, by w 120 sekundzie uruchomić wentylatory usuwające dym na zewnątrz budynku.
Błędy projektowe
Jednym z najczęściej występujących błędów projektowych w kontekście instalacji oddymiającej garaże podziemne jest brak weryfikacji zaprojektowanych rozwiązań na etapie projektowym.
Oznacza to pominięcie analizy CFD na etapie projektowania i przewidywania różnego rodzaju scenariuszy. Powstaje ona post factum lub równolegle z wykonywaniem instalacji, co wiąże się z niebezpieczeństwem zaprojektowania instalacji w oparciu o błędne założenia.
Kolejnym problemem jest brak założeń i podstawowych parametrów działania wentylacji, takich jak np. moc pożaru, a także wydajność wentylacji w celu spełnienia wymogów opisanych powyżej. Często jest także brak wytycznych dotyczących odbioru instalacji oraz pominięcie kwestii funkcjonalności bram wjazdowych w trakcie pożaru.
Elżbieta Borowska
Projektant
Pion Systemów Wentylacji Pożarowej
